Blog

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, BİRTEK-SEN üyesi Özak Tekstil işçilerinin direnişinin 23’üncü gününde işçilere destek vermek için ‘Tekstil İşkolu İş Cinayetleri Raporu’nu yayınladı. Raporda, “2013 yılından bugüne en az 364 tekstil işçisi ‘iş cinayetleri’nde hayatını kaybetti. İşkolundaki kadın işçi ölümü tüm işkolları baz alındığında Türkiye ortalamasının üç katıdır. Bu durum kadın işçilere dönük politikaların oluşturulması ve öne çıkarılması zorunluluğunu göstermektedir” bulgusuna yer verildi.

İSİG Meclisi, bugün Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Birleşik Tekstil, Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası’na (BİRTEK-SEN) üyesi Özak Tekstil’de çalışan işçilerin, fabrikada baskı ve tehdit olduğu gerekçesi ile başlattıkları eyleme destek olmak için ‘Tekstil İşkolu İş Cinayetleri Raporu’nu yayınladı.

Raporda şu bulgulara yer verildi:

“ÖZAK TEKSTİL’İN İŞÇİLERİ 23 GÜNDÜR DİRENİŞTE”

Özak Tekstil Şanlıurfa’nın en büyük işletmesi, ‘İSO ikinci 500’ listesinde yer alıyor ve Levi’s başta olmak üzere çok sayıda ünlü marka için üretim yapıyor. İşte bu ‘çok kazanan’ firmanın, Özak Tekstil’in işçileri 23 gündür direnişte. Peki neden?

Şanlıurfa’da yaklaşık 700 işçinin çalıştığı Özak Tekstil’de 500 işçi, haklarını aramadığı gerekçesiyle (ücret, yemek, servis vd.), Hak-İş’e bağlı Öz-İplik-İş sendikasından istifa ederek bağımsız BirTek-Sen’e üye oldu. Bunun üzerine patron ve eski sendikanın baskısıyla işçiler istifa ettirilmeye çalışıldı, bir kadın işçi işten çıkarıldı, işçiler iş durdurdu, patron jandarmayı çağırarak işçileri dışarı çıkarmak istedi ve direniş başlamış oldu.

İlerleyen günlerde sendika yönetici ve uzmanları, işçiler jandarma tarafından defalarca coplanarak, biber gazı ve tazyikli su sıkılarak gözaltına alındı. Valilik, şehrin genelinde eylem yasağı getirdi. Fabrikanın olduğu sokağa giriş yasaklandı. İşçilere (özellikle kadınlara) baskı, tehdit ve mobbing uygulandı. Yeni işçi alım ilanları yayınlandı. İşçiler, bekledikleri OSB’deki camiden müftü tarafından çıkarılmak istendi ve cami kapısına kilit vuruldu. Yani fiilen ‘işçilere karşı bir OHAL ilan edildi’…

Bu süreçte işçiler fabrikada üretimi tamamen durdururken gerek fabrika önünde gerek Rabia meydanında direnişlerine devam ettiler. Türkiye’nin birçok şehrinde ve Almanya’da Özak Tekstil işçileri ile dayanışma eylemleri gerçekleştirildi. Direniş sürüyor…

Türkiye ekonomisinde üretim, istihdam ve ihracatta yer tutan sektörlerinden bir tanesi tekstil ve konfeksiyondur. Sektör başlıca üç bölümden oluşmaktadır: Tekstil, sektör cirosunun yaklaşık yüzde 50’sini; giyim, sektör cirosunun yaklaşık yüzde 30’unu; deri ve ayakkabı ise, sektör cirosunun yaklaşık yüzde 20’sini temsil etmektedir.

“TÜRKIYE’NİN HAZIR GİYİM İHRACAT PAZARININ YÜZDE 70’İ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDEN OLUŞMAKTADIR”

Dünyanın en büyük beşinci tekstil üretici ve ihracatçısı konumundaki Türkiye’nin hazır giyim ihracat pazarının yüzde 70’i Avrupa Birliği ülkelerinden oluşmaktadır. Tekstil ve hammaddeleri sektörü; COVID-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı, tedarik ve değer zincirlerinde yaşanan sorunlar, enerji maliyetlerinde artış ve küresel iktisadi durgunluk nedeniyle olumsuz etkilendiği bir döneme girmiştir. Başta hazır giyim ve konfeksiyon olmak üzere birçok sektör, yüzde 10’ları aşan kayıp yaşamıştır. Tekstil patronlarının 2022 yılında 15 milyar dolarlık ihracat hedefi 2021 yılına göre yüzde 0,6’lık artışla 12,9 milyar dolar civarında kalmıştır. 2023 yılının ilk aylık rakamları incelendiğinde ise 5,9 milyar dolarlık sektör ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yine düşüş göstermiştir. Tekstil ve hammaddeleri sektör ihracatının Türkiye’nin genel ihracatı içerisindeki pay oranı yüzde 4,6’dır ve ihracatta öne çıkanlar dokuma, teknik tekstiller ve ipliktir.

“YAKLAŞIK 35’TEN FAZLA TÜRK TEKSTİL ŞİRKETİ, 1,5 MİLYAR DOLARLIK YATIRIMLA ÜLKENIN TEKSTİL VE KONFEKSİYON PAZARININ ÜÇTE BİRİNİ YÖNETMEKTEDİR”

Türkiye’deki tekstil ve hazır giyim şirketlerinin satışları genel olarak Euro bazında, maliyetleri ise Dolar bazında olduğundan ötürü döviz kurlarındaki hareketlilik pazar, ücretler ve enerji maliyetlerini etkilemektedir. Tekstil patronları imkânları dâhilinde üretimi enerji ve işçilik maliyetlerinin daha düşük olduğu ülkelere kaydırarak daha yüksek kâr ve satış hedeflemektedir. En fazla tercih edilen ülkelerden birisi, ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunan Mısır’dır. Burada faaliyet gösteren yaklaşık 35’ten fazla Türk tekstil şirketi, 1,5 milyar dolarlık yatırımla ülkenin tekstil ve konfeksiyon pazarının üçte birini yönetmektedir. Ayrıca 500 milyon dolarlık yeni yatırım öngörülmektedir.

“2013 YILINDAN BUGÜNE EN AZ 364 TEKSTİL İŞÇİSİ ‘İŞ CİNAYETLERİ’NDE HAYATINI KAYBETTİ”

Yüzde 77’sini ulusal basından; yüzde 23’ünü ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, sendikalar ve yerel basından öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla, 2013 yılında 37 işçi, 2014 yılında 35 işçi, 2015 yılında 12 işçi, 2016 yılında 44 işçi, 2017 yılında 27 işçi, 2018 yılında 28 işçi, 2019 yılında 35 işçi, 2020 yılında 54 işçi, 2021 yılında 33 işçi, 2022 yılında 32 işçi ve 2023 yılının ilk on bir ayında 27 işçi olmak üzere; 2013 yılından bugüne en az 364 tekstil işçisi ‘iş cinayetleri’nde hayatını kaybetti.

Tekstil işkolunda iş cinayetlerinin cinsiyetlere göre dağılımı şöyle: 81 kadın ve 283 erkek işçi hayatını kaybetti… İşkolundaki kadın işçi ölümü tüm işkolları baz alındığında Türkiye ortalamasının üç katıdır. Bu durum kadın işçilere dönük politikaların oluşturulması ve öne çıkarılması zorunluluğunu göstermektedir.

DEVA Partisi Genel Sekreteri Sanem Oktar, “Eğer 14 Mayıs seçimlerinde kazanan Millet ittifakı olsaydı, Türkiye’ye özgün bir model uygulanacak ve sorunlarımız azalacaktı, öyle ummuştuk. Ama olmadı. Siyasete girme sebeplerim hala geçerliliğini koruyor ancak dört yılın sonunda tanık olduklarım beni hayal kırıklığına uğrattı. Hayalimdeki DEVA Partisi bu değildi. Gençlere alan açmanın kan değişiminin doğru olduğuna inandığım için benim için çok zor olan bu ayrılma kararını aldım” açıklamasını yaptı. 

DEVA Partisi Genel Sekreteri Sanem Oktar, bugün partisinden istifa ettiğini duyurdu. Oktar, X hesabından yaptığı açıklamada şunları kaydetti:

“EĞER 14 MAYIS SEÇİMLERİNDE KAZANAN MİLLET İTTİFAKI OLSAYDI, TÜRKİYE’YE ÖZGÜN BİR MODEL UYGULANACAK VE SORUNLARIMIZ AZALACAKTI, ÖYLE UMMUŞTUK”

“Aralık 2019’da Sayın Ali Babacan’nın daveti üzerine kurucularından biri olduğum Demokrasi ve Atılım Partisi’nden (DEVA) ayrıldığımı kamuoyuyla paylaşmak isterim. Bu dört yıllık zaman diliminde Cumhuriyetimizin demokrasiyle taçlandırılması hedefine katkı sağlayan Sayın Ali Babacan’a, tüm kuruculara ve üyelere, ekip arkadaşlarıma, şu an partide devam etsin ya da etmesin yolu DEVA Partisi’nden geçen herkese teşekkür ederim.

Ben iş dünyasından ve kadın hareketinden gelen birisiyim. Siyasete girmek için üç öncelikli sebebim vardı. Birincisi; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi değişmeliydi. Doğru olan, Türkiye’nin parlamentodan yönetilmesiydi. İkincisi; Türkiye kendisine ait özgürlükçü, şeffaf ve katılımcı bir sistem kurabilmeliydi. Yürütme erkinin yargı ve yasama karşısında orantısız bir şekilde artan ağırlığı karşısında demokrasimizi ve Cumhuriyetimizi ancak siyaset yaparak savunabilirdik.

Üçüncüsü ise kadınlarla ilgili. Biz toplumun yarısıyız ama fırsatlara eşit şekilde ulaşmıyoruz. Başta şiddet olmak üzere gündelik hayatta hâlâ çok sayıda problem yaşıyoruz. Kadınların siyasette ve iş hayatında, toplumun her alanında etkin bir şekilde temsil edilmesi ve yer almasıydı.

Bu süreçte hem Deva Partisi’nin ülke sorunlarına yönelik politikalarının oluşturulmasında hem de 6’lı masanın bir araya gelmesi, birlikte çalışması, ülkenin yönetilmesi için politikaların oluşturulması ve anlatılması için canla başla ve büyük bir umutla tüm arkadaşlarımla birlikte çalıştım. Bana ne yapıyorsun diyenlere de ‘yangını söndürmek için yola çıkmış bir karıncayım, bir damla su taşıyorum’ dedim. Eğer 14 Mayıs seçimlerinde kazanan Millet ittifakı olsaydı, Türkiye’ye özgün bir model uygulanacak ve sorunlarımız azalacaktı, öyle ummuştuk. Ama olmadı. Siyasete girme sebeplerim hala geçerliliğini koruyor ancak dört yılın sonunda tanık olduklarım beni hayal kırıklığına uğrattı. Hayalimdeki DEVA Partisi bu değildi. Bir yolda yürümek için önce yoldaş olmak gerektiğini gördüm. Düzeltmek için gösterdiğim çabaların da yetersiz kaldığını fark ettim.

“BENİM İÇİN ÇOK ZOR OLAN BU AYRILMA KARARINI ALDIM”

Değişim için daha fazla heyecan duyan arkadaşlarımıza, gençlere alan açmanın kan değişiminin doğru olduğuna inandığım için benim için çok zor olan bu ayrılma kararını aldım. Cumhuriyetimizin demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti niteliğini tam anlamıyla kazanması için mücadele eden tüm muhalif dostlarıma, ifade ve basın hürriyetlerinin can çekiştiği bir ortamda çalışan cesur basın mensuplarına, değerli düşünce insanlarına ve tüm DEVA Partisi gönüldaşlarına kolaylıklar diliyorum. DEVA Partisi için en iyi dileklerimle… “

İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, öğretmen atamalarında mülakatın kaldırılması için kanun teklifi verdi. Zorlu, “Mevzuatımızda ilk defa öğretmenliğine atanacak adaylar açısından mülakat zorunluluğu bulunmamaktadır. Sözleşmeli öğretmenlik ise 668 sayılı KHK ile getirilmiştir. Madem iktidarın gerekçesi hukuki zorunluluk işte size çözüm. Öğretmenlere yönelik atamalarda mülakatların kaldırılması için yasal düzenleme teklifimi bugün TBMM Başkanlığı’na vermiş bulunuyorum. Hep birlikte takip edelim; bu karmaşadan sistemimizi kurtaralım” dedi.

İYİ Parti Sözcüsü ve Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in bütçe görüşmeleri sırasında “Mevzuatta olduğu için öğretmenlere mecburen mülakat yapmak zorundayız” açıklamasının ardından öğretmen atamalarında mülakatın kaldırılması için hazırladığı kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu.

Zorlu, öğretmenlere yönelik mülakata ilişkin sosyal medya hesabından dün İYİ Parti Genel Merkezi’nde yaptığı toplantıdan bir video paylaştı. Zorlu, “Kıymetli öğretmenlerimiz, mevzuatımızda ilk defa öğretmenliğine atanacak adaylar açısından mülakat zorunluluğu bulunmamaktadır. Sözleşmeli öğretmenlik ise 668 sayılı KHK ile getirilmiştir. Madem iktidarın gerekçesi hukuki zorunluluk işte size çözüm. Öğretmenlere yönelik atamalarda mülakatların kaldırılması için yasal düzenleme teklifimi bugün TBMM Başkanlığı’na vermiş bulunuyorum. Hep birlikte takip edelim; bu karmaşadan sistemimizi kurtaralım” notuyla paylaştığı videoda şunları söyledi: 

“Dün bütçe görüşmelerinde, Millî Eğitim Bakanlığı’na yönelik değerlendirmeler yapıldı. Sayın Bakan kürsüye geldi. Öğretmenlerimiz ve aileleri ekranları başındaydı. Uzun süredir seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Ne atama bekleyen öğretmenlerimiz somut bir açıklama bulabildi, ne de mülakat konusu açıklığa kavuşturulabildi. Netice, 1 milyona yakın vatandaşımız için ortada yine belirsizlik ve yine güvensizlik. Ancak Sayın Bakan, ‘meri kanunlar’ derken neyi kastediyor?.. Sadece 2016’da yayınlanan bir KHK ile öğretmen alımlarına bir sözlü sınav getirilmiştir. Sayın Cumhurbaşkanı seçimden önce ‘mülakatı kaldıracağız’ demişti. Bilmiyor muydu, kanunlarda mülakat zorunluluğunun olmadığını? Siz şimdi koskoca Milli Eğitim sisteminde yarattığınız o büyük problemin, siyasi saiklerle kontenjan artırımı ile öğretmenlerimizi zor sürecin içine soktunuz. Kendi yaptığınız yanlışlığı eleştiriyor ve bütün yükü de öğretmenlerimizin sırtına bırakıyorsunuz. Her meslek için farklı değerlendirme yapmak gerekiyor.

Buradan bir teklifimiz var. Madem Sayın Bakan’ın dediği gibi ‘meri hukukta mülakat zorunluluğu var.’ Ve o var olduğu için öğretmenlerimiz mülakata tabi tutuluyor. O halde, öğretmenlerimizi mülakat zorunluluğunun dışında tutacak düzenleme teklifimizi İYİ Parti olarak hazırlayıp TBMM’ye getireceğiz. Samimiyseniz, meri hukuktaki bu zorunluluğu kaldıralım, siz de böyle zoraki açıklamalar yapmaktan kurtulun, öğretmenlerimiz de ucu açık bu belirsizlikten.”

Birlik ve Dayanışma Sendikası, Aile Sağlık Merkezlerinin kira, elektrik, doğal gaz, internet, su, personel maaşı, SGK ücreti stopajı gibi 5 kalemdeki giderlerine son 5 yılda büyük oranda zam geldiğini, sadece elektrik zammının yüzde 400’lere çıktığını, ancak Sağlık Bakanlığı’nın cari giderler için yaptığı ödemenin yüzde 15O’lerde kaldığını bildirdi. Sendika, Sağlık Bakanlığı’na “Gelin masaya oturalım, Aile Sağlık Merkezleri (ASM) kapanmadan birlikte çözüm bulalım” çağrısında bulundu. 

Birlik ve Dayanışma Sendikası, Aile Sağlık Merkezlerinin sıkıntılarıyla ilgili yazılı açıklama yaptı. Sağlık Bakanlığı’na “Gelin Masaya oturalım ASM’ler kapanmadan birlikte bir çözüm bulalım” çağrısının yapıldığı açıklamada şunlar kaydedildi:

“AİLE MERKEZLERİNİN BİRÇOĞU ÇOK ZOR DURUMDA”

“Sağlık Bakanlığı’na asgari ücretin yine gündem olduğu bir ortamda sesleniyoruz, gider ödeneği konusunda gelin masaya oturalım, akılcı çözümler üretelim, yeni ödeme sözleşme yönetmeliğine de bu ortak akıl yansısın. 17 bine yakın personeli aile hekimlerinin yanında, kamu istihdamından ayrı olarak istihdam eden Sağlık Bakanlığı bu gider ile ilgili aile hekimlerine bir cari gider ödemekte. Ancak aktarılan cari gider tutarı ile giderler arasında son 5 yılda uçurum giderek artmakta. Bu nedenle birçok Aile Sağlığı Merkezi A sınıfı kriterlerinden ayrılarak üzerlerine düşen bu yükü azaltmanın yolunu seçiyor. Sağlık Bakanlığı’nca, aile hekimlerinin bulundukları binanın kirasını, elektrik, doğal gaz, internet, su, personel maaşı, SGK ücreti stopajı gibi aile sağlığı merkezindeki 15 ayrı kalemde ödeme yaptığı belirtildi. Ancak ilgili kalemlerin birçoğuna son 5 yılda yüksek oranda zamlar gelirken, cari giderin memur maaş zammına endeksli olması nedeniyle aradaki makasın ne kadar açıldığı belirtilmedi. Örneğin; 2018 -2023 yılları arasında elektirik yüzde 400 oranında artarken cari gider 5 yılda yüzde 150 ancak arttı. Bu durumlardan dolayı Aile Sağlığı merkezlerinin birçoğu çok zor durumda. Bu nedenle birçok Aile Sağlığı Merkezi mevcut personeli ile devam etmeme kararı aldığı gibi yeni açılan aile sağlığı merkezlerinin ise yeni istihdama yönelmediğini görüyoruz. ASM’lere ödenen cari gider yüzde 150’lerde kaldı. Gelin masaya oturalım, ASM’ler kapanmadan birlikte çözüm bulalım.

“SON 5 YILDA YÜZDE 500 KAYIP VAR CARİ GİDERDE”

Tabii ki işçi taleplerini almalı, buna bir meslek örgütü olarak itiraz edemeyiz. Ancak 8 kat artan asgari ücrete karşın cari giderin 4 kat artması kabul edilemez. Yani son 5 yılda yüzde 500 kayıp var cari giderde. Burada çözüm cari gidere gelecek zammın normal memur maaşına gelen zamla değil, asgari ücrete verilen zam oranında artmasıdır. Bunun çözümü ise yönetmelikler değil,  kalıcı Aile Hekimliği Kanunu’nda yapılacak değişikliklerdir.”