Kategori: Magazin

Son günlerde yaşanan aşırı sıcaklar nedeniyle vücutta sıvı kayıpları görülebiliyor. Ağız kuruluğu, baş dönmesi ve idrar renginde koyulaşma, vücudun susuz kalmasının ilk belirtileri olarak karşımıza çıkıyor.

Bağışıklık sisteminin, vücudu mikroplara karşı savunan doku ve organlardan meydana geldiğini belirten uzmanlar, düzgün çalıştığında vücudu virüsler, bakteriler, küfler, parazitler gibi patojen mikroorganizmalara, alerjenlere ve kanser hücrelerine karşı koruduğunu söyledi.

Bu sistemin işleyişi karmaşık ve dinamik bir iletişim ağına dayalı olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Nizamoğlu, “Sistem yetersiz olduğunda veya zayıfladığında vücut birçok hastalığa yatkın hale gelir. Bağışıklık sisteminin iki parçası vardır. Doğal bağışıklık sistemi ve doğuştan gelen bağışıklık sistemidir. Kazanılmış bağışıklık sistemi ise, vücudumuzun önceden temas ettiği spesifik patojenleri hedef alır. Bu iki sistem birbirini tamamlar” dedi.

“Vücudun en fazla tamir olduğu zaman yeterli ve kaliteli uykudur”

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için önerilerde bulunan Nizamoğlu, “Vücudun en fazla tamir olduğu zaman yeterli ve kaliteli uykudur. Düzensiz ve az uyuyan kişilerin vücut direnci zayıfladığı için hastalıklara yakalanması daha kolay olmaktadır. Günlük 30 dakikalık bir yürüyüş gibi düzenli ve ılımlı bir şekilde egzersiz yapmak, bağışıklık sistemini güçlendirirken stresi de azaltır. Düzenli ve dengeli beslenme de bağışıklık sistemi için önemli etkenlerden biridir.” diye belirtti.

“Tüm vücut sistemlerin çalışması için su gereklidir”

İnsan vücudu çeşitli karbonhidrat, protein, yağ, mineral, vitamin ve su gibi besin öğelerine ihtiyaç duyduğunu belirten Nizamoğlu, “Her biri farklı oranlarda ihtiyaç listesindedir. Bağışıklık sistemi için özellikle A, B, C, E, D vitaminleri ve çeşitli mineralleri içeren besinleri almaya özen göstermelidir. Bağırsak mikroflorasını değiştirerek sağlığımız ve bağışıklık sistemi üzerinde yararlı etkileri olan probiyotikleri tercih etmek gerekir. En önemli probiyotik gıdalar; ev yapımı yoğurt, sirke, tarhana, şalgam ve turşudur.” dedi.

Nizamoğlu, “Tüm vücut sistemlerin çalışması için su gereklidir. Günde en az 2 litre su içmek toksinlerin vücuttan atılmasına, besinlerin hücrelerimize ulaşmasına, bakterilerin ve virüslerin etkisiz hale gelmesine yardımcı olur. Kişisel temizliğe de özen göstermek, elleri sabun ve bol su ile düzenli olarak yıkamak önemlidir.” diye konuştu. (İLKHA)

Prof. Dr. Mustafa Yaman, akciğer embolisi, nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi. 

Akciğer embolisi sıklıkla kan pıhtısı sonucu oluşuyor

Yaman, “Akciğer embolisi kalbin sağ kanadından çıkan ve akciğere giden pulmoner arterler denilen damarların kan pıhtısı, hava ya da yağ ile tıkanması sonucu meydana gelen ani ve akut bir tablodur. Sıklıkla damarların bir kan pıhtısıyla tıkanması sonucu oluşmaktadır. Daha az olarak hava ya da yağ embolisi sonucu da görülebilmektedir. Akciğer embolisinin oluşmasında damar iç yüzünün bozulması, staz ve kanın pıhtılaşma eğiliminin artması bulunmaktadır. Pıhtılaşma eğiliminin artmasına hiperkoagülabilite denmektedir. Vücudun alt ekstremite denilen bacak ve ayak bölümlerinde ve daha sık olarak da karın bölgesinde bulunan toplardamarlarda bu 3 sebep sonucu, bir şekilde oluşan pıhtı kalbin sağ ventrikül denilen bölümüne gelir, buradan da pulmoner arterlerle akciğere ulaşarak emboliye neden olur.” dedi.

Varisleriniz varsa dikkatli olun

Yaman, “Kalp damar hastalıkları pıhtı oluşma riskini artırmaktadır. Sürekli olarak ayakta kalarak çalışan meslek gruplarında varisler oluşmaktadır. Varisler de pıhtı riskini artırmaktadır. Kanda pıhtılaşma oranını artıran bir takım ilaçlar bulunmaktadır. Doğum kontrol ilaçları kandaki pıhtılaşma oranını yükseltebilmektedir. Uzun süreler boyunca hareket etmeyen ya da edemeyen yatağa bağımlı kişilerde veya uzun süreler boyunca yolculuk yapan kişilerde, örneğin 4 saati aşan yolculuklarda hareketsiz kalmak pıhtı oluşmasına ve emboliye sebep olabilmektedir. Bazı ameliyatlardan sonra emboli riski oluşmaktadır. Örneğin karın bölgesi ameliyatları, bacakları ilgilendiren ameliyatlar ya da genel anestezi uygulanan ve uzun süre devam eden ameliyatlar sonucunda, ameliyat sonrası günlerde de emboli atağı oluşabilmektedir. Yağ aldırma ameliyatları sonucunda da yağ embolileri oluşabilmektedir.” ifadelerini kullandı.

Aşırı kilo ve genetik yatkınlık sonucu gelişebiliyor

Derin dalış yapan dalgıçlarda yüzeye hızlı çıkış esnasında yağ veya hava embolilerinin gelişebildiğine işaret eden Yaman, bu duruma “vurgun yemek” de dendiğini hatırlattı.

Yaman, “Kanser hastalarında özellikle akciğer kanserinde kan pıhtılaşma oranı yüksek olmaktadır ve akciğer embolisi görülme riski de yüksektir. Kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarında pıhtı oluşma riski bulunmaktadır. Genetik yatkınlıklar da kandaki pıhtılaşmayı artırabilmektedir.  Protein C, Faktör (V)  Leiden hastalığı, antitrombin III gibi kanın pıhtılaşmasına sebep olan genetik faktörler de akciğer ambolisinin nedenleri arasına yer alabilmektedir.  Bu genetik yatkınlığa sahip kişiler kaç yaşında olursa olsun pıhtı gelişebilmektedir. Sigara kullanımı ve aşırı kilo da yine akciğer embolisi sebepleri arasında yer almaktadır.” diye konuştu.

Akciğer embolisi kalp krizi ile karışabiliyor

Yaman, şunları kaydetti:

“Akciğer damarı aniden tıkandığı zaman oradaki kan alışverişi ve oksijen alımı bozulmaktadır. Bu durum sonucunda hastada ani meydana gelen bir nefes darlığı, kalp çarpıntısı, öksürük ve bazen de kanlı balgam görülebilmektedir. Bazen de akciğerin büyük ana damarlarından biri tıkanabilmektedir. Bu durumda göğüste çok şiddetli bir baskı ve bayılma da söz konusu olabilmektedir. Göğüs duvarına yakın bir damarda pıhtı olduğunda batıcı bir ağrı oluşabilmektedir. Hasta derin bir nefes aldığında bıçak batıyormuş hissi uyandıran ciddi ağrılar yaşayabilmektedir. Bu gibi durumlarda mutlaka akciğer embolisi akla gelmelidir. Her iki pulmoner arterin tıkanması ise ani kalp durmalarına ve ölümlere neden olabilmektedir. Bu nedenle pulmoner arter embolileri kalp krizi ile karışabilmektedir. 

 Akciğer embolisinin hafif, orta ve ağır formları bulunmaktadır. Akciğer embolisinde tedavi; kan pıhtısının ilaçla çözülmesi, bir kateter ile parçalanması veya cerrahi olarak çıkarılmasından oluşmaktadır. Hafif bir akciğer embolisi durumunda, tedavi olarak antikoagülanlar adı verilen kan sulandırıcı ilaçlar genellikle yeterlidir. Komplikasyon riski düşükse, hastalar bazen ayaktan (evde) tedavi edilebilir. Ağır formda akciğerin her iki ana arteri tıkanmıştır. Hastada ani bir şok tablosu oluşmuştur. Dolaşım bozukluğu ve oksijen yetersizliği de olan hastalar yoğun bakım şartlarında tedavi edilmektedirler. Akut ve şok tablosu ile gelen hastalarda fibrinolitik denilen damarları tıkayan pıhtıların eritilmesini sağlayan ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Ağır durumlarda embolektomi denilen cerrahiler de uygulanabilmektedir. Bu ameliyatı kalp ve damar cerrahları pıhtıları temizlemek için nadiren yapmaktadır. Hangi tedavinin uygulanacağına hastanın risk faktörleri değerlendirilerek hekimler tarafından karar verilmektedir.” 

Akciğer embolisi geçirenler bunlara dikkat etmeli

 Yaman, “Akciğer embolisine sebep olan faktörler ortadan kaldırılmazsa ve tedavi süreci doğru ilerlemezse pıhtı tekrar oluşabilir. Tekrar pıhtı oluşmasını engellemek adına kan sulandırıcı ilaçlar en az 6 ay süreyle kullanılmaktadır. Tedavinin düzgün bir şekilde uygulanması ve düzenli doktor kontrolleri hastalığın tekrar etme riskini de azaltmaktadır.” diye belirtti. 

Yaman, akciğer embolisi geçirenlerin dikkat etmesi gerekenleri şöyle sıraladı:

Tedavi için verilen kan sulandırıcı ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. 

Fazla kilolar pıhtı riskini artırdığı için kilo olması gereken fazla olmamalıdır.

Kalp ve pıhtılaşma sistemi hastalıkları için erken aşamada tedavi olunmalıdır.

Damar sağlığı akciğer embolisinden korunmada önem taşımaktadır. Düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek damar sağlığını korumaktadır. 

Uzun süre hareketsiz kalarak çalışan ya da seyahat eden kişiler mutlaka yeterince su içmeli, her saat başı oturduğu yerden ayağa kalkıp yürümeli ve bacaklarını hareket ettirmelidir.

Doç. Dr. Şafak Yılmaz Baran, anne adaylarının yaz sıcaklarında dikkat etmesi gereken 10 önerisini anlattı, önemli uyarılarda bulundu. 

Tatil öncesi mutlaka muayenenizi yaptırın

Baran, “Tatile çıkacaksanız mutlaka hekiminize görünün. Özellikle hamileliğin ilk başları ve son dönemleri biraz daha riskli olduğundan bu zamanlarda ayrıca dikkatli olun. Seyahatlerinizi mümkün olduğunca 32. haftadan önce planlamanız ve gideceğiniz yerlerdeki sağlık imkanlarını araştırmanız çok önemli. Düşük ve erken doğum riski taşıyan hamilelerin ise seyahattan uzak durması gerekiyor.” dedi.

Açık alanda yürüyün hafif egzersizler yapın

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Şafak Yılmaz Baran, “Özellikle de açık alanda yürüme, hafif egzersizler yapmak hem anne adayları hem de bebek için sağlıklıdır. Ancak yaz aylarında hava sıcaklığının daha az olduğu sabahın erken saatlerinde veya akşam saatlerinde egzersiz yapılmalıdır. Egzersiz sırasında yorgunluk hissetmeniz durumunda egzersize ara vermek ve dinlenmek gereklidir. Fiziksel aktivitelerin anne adayını aşırı strese sokmadan yapılması uygundur.” ifadelerini kullandı. 

Susuz kalmamaya dikkat edin!

Hem kendiniz hem de bebeğinizin sağlığı için hamilelik süresince günlük ortalama 8-10 bardak su içmeye, vücutta sıvı kaybına yol açabilecek kafeinli içecekler tüketmemeye dikkat edin.

Baş dönmesi, halsizlik, mide bulantısı, vücudun aşırı ısınması, tansiyon düşüklüğü, daha az idrar ve koyu renkli idrarın susuz kaldığınıza işaret edebildiğini belirten Doç. Baran, şöyle konuştu: “Anne adayının az su içmesine bağlı olarak daha sık idrar yolu enfeksiyonu, kabızlık ve hemoroit gibi pek çok durum gelişebilir. Yine yeterince su içmemek, anne karnındaki bebeği saran amniyon sıvısında azalma nedeniyle bebeğin büyümesinde yavaşlamaya yol açabilir.” 

Dışarıda yediğiniz besinlere dikkat edin!

Baran, “Yaz sıcaklarında besinlerin muhafazası zor olabildiğinden özellikle besin zehirlenmeleri ve ishal gibi enfeksiyonlar daha fazla yaşanıyor. Bu nedenle dışarıda yediğiniz durumlarda iyi yıkanmış, iyi pişmiş, bozulma ihtimali daha az olan yiyecekleri ve hijyenik kurallara uygun yerleri tercih edin. Hızla su kaybetmenize neden olacağından aşırı tuzlu yiyeceklerden uzak durun. Yazın bol baharatlı, yağlı veya kalorili beslenmemeye özen gösterin. Az az ve sık sık beslenin. Yaz süresince ağırlıklı taze sebze ve meyvelerden tüketin.” diye konuştu.

 Sıcak saatlerde güneşe çıkmayın! 

Baran, “Güneşten faydalanabilmek için sabah saatlerini tercih edin; 11:00-16:00 saatleri arası mümkün olduğunca güneşten kaçının. Pamuklu kıyafetleri tercih edin. Enfeksiyon riskine karşı klimada aşırı soğuktan uzak durun ve klimaların bakımının yapılmış olmasına dikkat edin.   

Sıcak suya girmeyin!

Baran “Özellikle hamileliğin ilk 3 ayında uzun süreli sıcak suda kalan anne adaylarının bebeklerinde doğum kusurları tespit edilmiştir. Yine sıcak suyun etkisiyle rahim kaslarındaki gevşemenin düşük veya erken doğumu tetikleyebileceği bilinmektedir. Bu nedenle hamilelikte kaplıca, hamam, sauna, termal tatil gibi sıcak su ortamları önerilmez. Evde banyo yaparken de çok sıcak sudan kaçının. Özellikle de hipertansiyon, kalp hastalığı gibi ek hastalığı olan anne adayları daha fazla dikkat etmelidir. Çok sıcak günlerde sık duş almak veya serin su banyosu hamileleri rahatlatabilir.” dedi. 

Aşırı yorgunluk ve uykusuzluktan kaçının!

Uyku ve dinlenmenin anne adayları için çok önemli olduğunu vurgulayan Baran “Uyku, stresi ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Yaz sıcağı anne adayını daha çok yorabilir. Hamilelikte anne adayları serin ortamlarda kendine zaman ayırarak  rahatlayabilir. Hamilelikte 30- 60 dakika arası öğlen uykusu da dinlenmeye yardımcı olur.” İfadelerini kullandı. 

Ayaklarınızı ihmal etmeyin!

Baran, “Hamilelikte yaz aylarında sıcağın da etkisiyle bacaklarda şişme sorunu ile sık karşılaşılıyor. Aşırı kilo alımı, tansiyon yüksekliği, fazla ayakta kalmak ve dar ayakkabılar da bu durumu artırabiliyor. Bu nedenle bacaklara kan dolaşımına yardımcı olmak ve bacak ödemini gidermek için ayaklarınızı fazla sarkıtmamaya, geniş ayakkabı giymeye, ayak ve bacaklarınıza masaj yaptırmaya dikkat edin. Özellikle çalışma saatlerinizde fırsat buldukça ayaklarınızı yüksekte tutmaya da özen gösterin.” diye belirtti.

Uzun seyahatler yapmayın!

Baran “Hamilelik sürecinde mümkün olduğunca kısa seyahatler gerçekleştirin. Yolculuğunuzu kısaltabilecek konforda uçak seyahatlerini tercih edebilirsiniz. Hamilelikte genelde 24. haftadan sonra araba kullanılması önerilmez. Uzun seyahatlerde daha fazla dolaşım bozukluğu gerçekleşebilir. Bu nedenle uzun seyahat etmeniz gerektiğinde 2-3 saatte bir en az 10 dakika kalkıp dolaşmanız, varis çorabı kullanmanız faydalı olacaktır. Yine yolculukta hafif beslenmeye ve bol su içmeye dikkat edin.” dedi. (İLKHA)