Kategori: Ekonomi

Ticaret Bakanı Mehmet Muş tarafından açıklanan geçici dış ticaret verilerine göre, ocak ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,4 artışla 19,4 milyar dolar oldu. İthalat ise yüzde 21’lik artışla 33,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece, ocak ayında dış ticaret açığı 14,3 milyar dolar ile rekor seviyeye çıktı.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında, ocak ayına ilişkin geçici dış ticaret rakamlarını açıkladı. Buna göre, ocak ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,4 artışla 19,4 milyar dolar olurken; ithalat yüzde 21 yükselişle 33,7 milyar dolar olarak kaydedildi. Türkiye’nin ocak ayı dış ticaret açığı böylelikle, 14,3 milyar dolar ile rekor seviyeye yükseldi.

Bakan Muş, ocak ayı dış ticaret rakamlarına açıklarken, ihracat artışına dikkat çekerek, bunun büyük bir başarı olduğunu söyledi. İthalattaki yüksek artışta da enerji faturalarının etkisi olduğuna işaret eden Muş’un konuşması şöyle:

“ELDE EDİLEN BAŞARIDA SİYASİ İSTİKRARIN ÖNEMİ BÜYÜKTÜR: Dünyadaki ekonomik gelişmeler, küresel yatırımları da zayıflatıyor. Küresel ekonomi bir belirsizlik süreci içerisindedir. Büyüme oranlarında ihracatın payı giderek artıyor. Açıklanan rakamlar dünyada bu kadar belirsizliğin olduğu dönemde elde ettiğimiz başarının göstergesidir. Elde edilen başarıda Türkiye’de yakalanan siyasi istikrarın önemi büyüktür. Bu siyasi istikrar, ihracatın önünü açan politikalarla ihracatçımıza ufuk açmış ve ihracatçılarımız dünyanın geniş coğrafyalarına Türk mallarını ulaştırmıştır. Bu noktada ihracatımızın menzilini artırmak için büyük çaba harcıyoruz. Bu minvalde yeni pazarlar bulmak için ticari diplomasi faaliyetlerimize yoğun şekilde devam ediyoruz.

FELAKET SENARYOLARININ AKSİNE BİZLER BU ÜLKENİN GÜCÜNE VE POTANSİYELİNE İNANIYORUZ: Geçtiğimiz günlerde TİM heyetiyle birlikte Venezuela’ya oldukça faydalı bir ziyaret gerçekleştirdik. Burada gerek bizim muhataplarımızla yaptığımız toplantıların gerekse iş insanlarının gerçekleştirdiği ikili iş görüşmelerinin son derece faydalı olduğunu özellikle belirtmek istiyorum. Bizler ihracatımızın önünü açacak bu etkinliklere önümüzdeki süreçte de devam edeceğiz. İhracatçımızın hangi ülkede ne sorunu varsa çözmek için azami gayret göstereceğiz. Birilerinin çizdiği felaket senaryolarının aksine bizler bu ülkenin gücüne ve potansiyeline güveniyoruz. İhracatımızın hangi ülkede ne sorunu varsa çözmek için azami gayret göstereceğiz. Türkiye önemli bir üretim üssüdür, 2023 yılında da başarılar elde edeceğinden en ufak bir şüphemiz yoktur.

OCAK AYINDA İHRACAT ARTTI: İhracatımız geçtiğimiz yıl yakaladığı ivmeyi bu yılın ilk yarısında da devam ettirmiş ve en yüksek ocak ayı ihracat rakamlarına ulaşmıştır. Ocak ayında ihracatımız geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 10,4 artarak 19,4 milyar dolara ulaştı.

İTHALATTA ENERJİ FATURASI ARTTI: Enerji ve emtia fiyatlarında yaşanan sert artışın etkisi ile ithalatımız ocak ayında 33,7 milyar dolar olurken, bu rakamın dörtte birinden fazlası enerji ithalatı kaynaklıdır. Enerji fiyatlarındaki yüksek seyrin ithalatımıza etkisi, geçmiş yılların enerji ithalatı verilerine bakıldığında daha iyi anlaşılmaktadır. Nitekim, 2023 ocak ayı enerji ithalatı 2021 yılının aynı ayına göre yüzde 238 oranında artarak 8,8 milyar dolar düzeyine yükselmiştir.

ALTIN İTHALATINDAKİ YÜKSELİŞ İTHALATTAKİ ARTIŞTA ETKİLİ OLDU: Öte yandan, son dönemde altın ithalatındaki yükseliş de ithalatımızda yaşanan artışta etkili olmuştur. Ocak ayında toplam altın ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 733 artarak 5,1 milyar dolara yükselmiştir.

KÜRESEL OTOMOTİV PİYASASI CANLANIYOR: Geçen yıl çeşitli sektörlerde yaşanan yarı iletken tedarikine ilişkin sıkıntıların hafiflemesiyle küresel otomotiv piyasasının canlanmaya başladı. Bu durumun otomotiv ithalatımıza yüzde 47 oranında artış olarak yansıdı. Öte yandan, paritenin (euro/dolar) dış ticaret rakamlarımız üzerindeki olumsuz etkileri de devam etmektedir. Ocak ayında parite etkisi nedeni ile yaklaşık 500 milyon dolar değerinde daha az ihracat gerçekleşmiştir.

HİZMET İHRACATI VE 83,6 MİLYAR DOLAR OLDU: Dış ticaret verilerimizi paylaşırken hizmet ihracatımıza da ayrı bir parantez açmak istiyorum. Hizmet gelirlerimiz 2022 ocak-kasım döneminde seyahat ve taşımacılık gelirlerinin yüksek katkısıyla artış göstermiş ve 83,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalat ocakta 33,7 milyar dolar oldu. Altın ithalatındaki yükseliş de ithalatta etkili oluyor. Parite etkisiyle 500 milyon dolar değerinde daha az ihracat gerçekleşti. Hizmet ihracatı 83,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

EKONOMİDE ZOR BİR DÖNEM BİZLERİ BEKLİYOR: Önümüzdeki dönemde küresel ekonomide zor bir dönem bizleri bekliyor. Özellikle en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa ekonomilerinde görülen zayıf talep ihracat üzerinde önemli bir risk yaratmaktadır. Bu nedenle her fırsatta dile getirdiğimiz gibi ihracatçılarımızın alternatif pazarlara yönelmesini önemli gördüğümüzü bir kez daha belirtmek istiyorum.”

Basın toplantısının ardından Bakan Muş, Twitter’dan da yaptığı açıklamada, “Rekorlarla kapattığımız 2022 yılı ardından, 2023 yılının ilk ayında da ihracatımız yüzde 10,4 artış göstererek 19,4 milyar dolar ile en yüksek ocak ayı değerine ulaşmıştır. Üreten Türkiye vizyonumuz doğrultusunda var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz” bilgisini verdi.

Rekabet Kurulu, arama motoru teknolojisi, çevrimiçi reklamcılık, bulut bilgi işlem, bilgisayar yazılımı, kuantum bilgi işlem, e-ticaret, yapay zekâ ve tüketici elektroniği alanlarında hizmet veren Google hakkında, genel arama hizmetleri pazarındaki hâkim durumunu kötüye kullandığına dair bulguları ciddi ve yeterli bularak soruşturma başlattı.

Rekabet Kurumu, Alphabet Inc., Google LLC, Google International LLC, Google Ireland Limited ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti’den oluşan ekonomik bütünlük hakkında başlattığı soruşturmayı bugün internet sitesinden duyurdu. Rekabet Kurumu’ndan yapılan açıklama şöyle:

“ÖN ARAŞTIRMA KARAR BAĞLANDI: Alphabet Inc., Google LLC, Google International LLC, Google Ireland Limited ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.’den oluşan ekonomik bütünlüğün genel arama hizmetleri pazarındaki hâkim durumunu kötüye kullanmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla yürütülen ön araştırma Rekabet Kurulu’nca karara bağlandı.

SORUŞTURMA AÇILMASINA KARAR VERİLDİ: Ön araştırmada elde edilen bilgi, belge ve yapılan tespitleri 12.01.2023 tarihli toplantısında müzakere eden Rekabet Kurulu, bulguları ciddi ve yeterli bularak Alphabet Inc., Google LLC, Google International LLC, Google Ireland Limited ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.’den oluşan ekonomik bütünlük hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.”

4054 SAYILI KANUN’UN 6. MADDESİ

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 6’ncı maddesi şöyle:

“Bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye kullanması hukuka aykırı ve yasaktır.

Kötüye kullanma halleri özellikle şunlardır:

-Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girmesine doğrudan veya dolaylı olarak engel olunması ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaştırılmasını amaçlayan eylemler;

-Eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük ve edimler için farklı şartlar ileri sürerek doğrudan veya dolaylı olarak ayırımcılık yapılması;

-Bir mal veya hizmetle birlikte, diğer mal veya hizmetin satın alınmasını veya aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın veya hizmetin, diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da satın alınan bir malın belirli bir fiyatın altında satılmaması gibi tekrar satış halinde alım satım şartlarına ilişkin sınırlamalar getirilmesi;

-Belirli bir piyasadaki hâkimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticarî avantajlardan yararlanarak başka bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabet koşullarını bozmayı amaçlayan eylemler;

-Tüketicinin zararına olarak üretimin, pazarlamanın ya da teknik gelişmenin kısıtlanması.”

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (DMD) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2023 yılı ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,5 oranında artarak 50 bin 894 adet olarak gerçekleşti. 

DMD, ocak ayına dair otomobil ve hafif ticari araç pazarı verilerini açıkladı. Buna göre; Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2023 yılı ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,5 oranında artarak 50 bin 894 adet olarak gerçekleşti.

OTOMOBİL SATIŞLARI, 2023 YILI OCAK AYINDA GEÇEN YILA GÖRE YÜZDE 28,5 ORANINDA ARTTI

Otomobil satışları, 2023 yılı ocak ayında geçen yıla göre yüzde 28,5 oranında artarak 37 bin 288 adet, hafif ticari araç pazarı yüzde 49,3 artarak 13 bin 606 adet oldu.

10 YILLIK OCAK AYI ORTALAMALAMARINA GÖRE DE SATIŞLAR ARTTI

Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 10 yıllık ocak ayı ortalama satışlara göre yüzde 54,5 arttı. Otomobil pazarı, 10 yıllık ocak ayı ortalama satışlara göre yüzde 50,5 artış gösterdi. Hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık ocak ayı ortalama satışlara göre yüzde 66,6 arttı.

OCAKTA BİN 71 ADET ELEKTRİKLİ OTOMOBİL SATIŞI GERÇEKLEŞTİ

Otomobil pazarı motor tipine göre; benzinli otomobil satışları 25 bin 562 adetle yüzde 68,6 pay, dizel otomobil satışları 5 bin 17 adetle yüzde 13,5 pay, hibrit otomobil satışları 4 bin 335 adetle yüzde 11,6 pay, otogazlı otomobil satışları bin 303 adetle yüzde 3,5 pay aldı. Bin 71 adet elektrikli otomobil satışı gerçekleşti. 

Sektörde 12 yılı geride bırakan İz İletişim, daha önce de birlikte çalıştığı bp Türkiye’yi yeniden müşteri portföyüne ekledi. İz İletişim, iş birliği kapsamında markaya lider iletişimi, stratejik iletişim, medya ilişkileri, gündem yönetimi, kriz iletişimi alanlarında danışmanlık hizmeti verecek.

Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen enerji şirketlerinden birine danışmanlık vermekten heyecan duyduklarını belirten İz İletişim Genel Müdürü Aslı Öztürk, “Enerji devi şirketlerden bp Türkiye ile müşteri portföyümüze enerji kattık. Sektördeki bilgi birikimimiz ve tecrübemizle bp Türkiye’nin iletişim çalışmalarında fark yaratacağız. Enerji sektörünün gündem belirlediği bir dönemde sektörün büyük oyuncularından biriyle çalışmak bizi de sürekli olarak canlı tutacak” dedi.

İş dünyasının önde gelen kurumlarına hizmet veren İz İletişim’in portföyünde Turkcell, Turkcell grup şirketleri, Oyak ve tüm grup şirketleri, Castrol, Getir, Mercedes-Benz, Red Bull,  Vestel, Eczacıbaşı, Akkök Holding, Kibar Holding, Aras Kargo, Deloitte, Panasonic, Siemens Healthineers, Kellogg Türkiye gibi markalar yer alıyor.

 

ADVERTORIAL YAYIN 

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), üçü Ankara’da biri de İstanbul’da olmak üzere toplam 4 taşınmazın satışına onay verdi.

ÖİB’nin taşınmaz satışlarına ilişkin karar tebliğleri, Resmi Gazete’de yayınlandı. Buna göre, mülkiyeti Maliye Hazinesi’ne kayıtlı, Ankara’nın Yenimahalle ilçesi Susuz Mahallesi’ndeki bir taşınmazın 7 milyon 100 bin lira bedelle en yüksek teklifi sunan Kayaburun Turizm Nakliyat Taşımacılık İnşaat Temizlik Gıda Emlak Otomotiv İthalat İhracat Sanayi Ticaret Ltd. Şti’ye satılması kararı onaylandı.

AYNI MAHALLEDEKİ 2 TAŞINMAZIN DA SATIŞI ONAYLANDI

Maliye Hazinesi’ne kayıtlı, Yenimahalle ilçesi Susuz Mahallesi’deki bir diğer taşınmazın da 6 milyon 150 bin lira bedelle en yüksek teklifi veren Mahmut Cüneyt Böke’ye satışı uygun bulundu.

Maliye’nin mülkiyetinde bulunan aynı mahalledeki bir başka taşınmazın da 5 milyon 650 bin lira bedelle en yüksek teklifi veren Kayaburun Turizm Nakliyat Taşımacılık İnşaat Temizlik Gıda Emlak Otomotiv İthalat İhracat Sanayi Ticaret Ltd. Şti’ye satılması kararlaştırıldı.

İSTANBUL SARIYER’DEKİ TAŞINMAZIN SATIŞI DA ONAYLANDI 

Mülkiyeti Maliye Hazinesi’ne kayıtlı İstanbul’un Sarıyer ilçesi Gümüşdere köyündeki bir taşınmazın ise 1 milyon 480 bin lira bedelle en yüksek teklifi sunan Faruk Morina’ya satılmasına onay verildi.

Borsa İstanbul BIST 100 Endeksi haftaya düşüşle başlamış ve BIST endeksi, yüzde 2,2’lik düşüşle 5 bin puanın altını görmüştü. Borsadaki düşüş ve satışların sürmesinin ardından Borsa İstanbul, 5 şirketin hisseleriyle ilgili tedbir kararı aldı.

Dün düşüş eğilimini yedinci işlem gününe taşıyan BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,35 değer kaybıyla 4 bin 976,55 puandan tamamlamıştı. Borsadaki düşüş bugün de devam ediyor. Sabah ilk açılışta yükselen borsa dalgalanarak düşüşe geçti. Alınan tedbirler kapsamında Borsa İstanbul’dan yapılan açıklama ise şöyle:

“Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi kapsamında Girişim Elektrik Sanayi Taahhüt ve Tiçaret AŞ, (GESAN), Denge Yatırım Holding AŞ, (DENGE), Söktaş Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ (SKTAS), Tek-Art İnşaat Ticaret Turizm Sanayi ve Yatırımlar AŞ (TEKTU) 01 Şubat 2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 28 şubat 2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecek.

Euro Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı AŞ’nin (EUYO) payları 01 Şubat /2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 28 Şubat 2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar emir paketi tedbiri ile işlem görecek.

Emir paketi tedbiri, ‘piyasa emri ve piyasadan limite emir girişinin kısıtlanması’, ‘emir iptalinin, emir miktar azaltımı ile emir fiyat kötüleştirmesinin yasaklanması’ ve ‘emir toplama bilgi yayınının kısıtlanması’ uygulamalarını kapsamaktadır.

İlgili payda halihazırda uygulanmakta olan ve VBTS kapsamında önceki aşamalarda tanımlanan tedbirler de (açığa satış ve kredili işlem yasağı ile brüt takas tedbirleri) emir paketi tedbirlerinin uygulandığı süre boyunca devam edecektir.” 

Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (BEDAŞ) verilerine göre; 2022 yılında İstanbul’un Avrupa Yakası’nda elektrik tüketimi, 2021’e göre yüzde 2,2 artarak 28 milyar kWh’yi aştı. 2022 yılında Türkiye genelindeki toplam elektrik tüketimi 328,7 milyar kWh seviyesinde gerçekleşirken İstanbul Avrupa Yakası’nın toplam tüketim içindeki payı yüzde 8,5’i buldu. 2022 yılında en çok elektrik tüketilen ilçe 2 milyar 872 milyon kWh ile yine Esenyurt oldu.

Avrupa Yakası’nda 5,3 milyondan fazla aboneye elektrik dağıtım hizmet veren BEDAŞ, İstanbul’un Avrupa Yakası’ndaki elektrik tüketim verilerinden hareketle hazırladığı “Yılın Enleri Raporu”nun 2022 sonuçlarını açıkladı. Buna göre; 2021 yılında 27 milyar 488 milyon kWh olan bölgedeki elektrik tüketimi yaklaşık yüzde 2,2 artarak 28 milyar kWh’nin üzerine çıktı. 

Nüfusu 10 milyonu aşan ve böylece Avrupa’daki birçok ülkeyi geride bırakan İstanbul’un Avrupa Yakası’nın Türkiye genelindeki elektrik tüketimindeki payı da 2022’de bir önceki yıla göre arttı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı açıklamalarına göre 2022 yılında Türkiye genelinde toplam elektrik tüketimi 328,7 milyar kWh seviyesinde gerçekleşirken Avrupa Yakası’nın tüketimdeki payı yüzde 8,5’i buldu. 

SANAYİ ABONELERİNDE VE TİCARETHANELERDE TÜKETİM ARTTI

Geçen yıl tarımsal sulama abonelerinde elektrik tüketimi yüzde 10,38, aydınlatma abonelerinin tüketimi yüzde 3,8, mesken abonelerinin tüketimi ise yüzde 0,60 gerilerken bir önceki yıla göre sanayi abonelerinde yüzde 0,21, ticarethanelerde ise yüzde 9,49’lük bir tüketim artışı gözlendi.

EN DÜŞÜK ELEKTRİK TÜKETİMİ RAMAZAN BAYRAMI’NIN İLK GÜNÜ KAYDEDİLDİ

Avrupa Yakası’nda en düşük elektrik tüketimi 2021’de olduğu gibi geçen yıl da Ramazan Bayramı’nın ilk günü olan 2 Mayıs Pazartesi günü yaşandı. Bu tarihte bölgedeki günlük elektrik tüketimi 47 milyon 61 kWh ile yılın en düşük seviyesinde kaldı. 2022’de en yüksek elektrik tüketimi ise 96 milyon 482 bin kWh ile sert kış koşullarının kendini gösterdiği 19 Ocak Çarşamba günü gözlendi. 

EN YÜKSEK TÜKETİM ESENYURT’TA

2021 yılına 2 milyar 748 milyon kWh elektrik tüketilen Esenyurt’ta bu rakam yüzde 4,5 artışla 2 milyar 871 milyon kWh’ye çıktı. Yıl içinde en düşük tüketimin olduğu ilçe 340 milyon kWh ile Çatalca oldu. BEDAŞ’ın elektrik dağıtım hizmeti verdiği 26 ilçe içinde tüketimi oransal olarak artanlarda ise ilk sırada yüzde 14,9 ile Beyoğlu yer aldı. Onu yüzde 10,6 ile Bakırköy, yüzde 8,8 ile Fatih izledi. Avcılar ise yüzde 2,4’lük düşüş ile en yüksek tüketim düşüşü yaşanan ilçe olarak öne çıktı. 

 

 

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI), ocakta yeniden eşik değerin üzerine çıktı ve 50,1’e yükseldi. PMI, böylece 10 aylık daralma döneminin sonra ilk defa eşik değeri geçmiş oldu. Ocak ayında sektörlerin büyük bölümü üretim ve yeni siparişlerini artırdı. Hemen hemen tüm sektörlerde maliyet enflasyonu yükseldi ve satış fiyatları arttı. Üretimde en güçlü artış ve yeni siparişlerde en hızlı genişleme elektrikli ve elektronik ürünlerde olurken, üretim sadece gıda ürünleri ve tekstilde yavaşladı.

İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Ocak 2023 dönemi sonuçlarını bugün açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, aralık ayında 48,1 olan manşet PMI, ocakta yeniden eşik değerin üzerine çıktı ve 50,1’e yükseldi. İSO’nun açıkladığı veriler şöyle:

“RAKAMLAR 10 AYLIK DARALMA DÖNEMİNİN SONA ERDİĞİ SİNYALİNİ VERDİ: Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, ocakta yeniden eşik değerin üzerine çıktı ve 50,1’e yükseldi. PMI, böylece 10 aylık daralma döneminin sona erdiği sinyalini verdi ve sektördeki faaliyet koşullarının genel olarak istikrarlı seyrettiğini gösterdi.

SEKTÖRLERİN BÜYÜK BÖLÜMÜ ÜRETİM VE YENİ SİPARİŞLERİNİ ARTIRDI: Rapora göre ocakta sektörlerin büyük bölümü üretim ve yeni siparişlerini artırdı. Üretimde en güçlü artış ve yeni siparişlerde en hızlı genişleme elektrikli ve elektronik ürünlerde olurken, üretim sadece gıda ürünleri ve tekstilde yavaşladı. Nispeten olumsuz bir gelişme ise hemen hemen tüm sektörlerde maliyet enflasyonunun yükselmesi ve satış fiyatlarının genel olarak hızlı artması oldu. Yeni ihracat siparişlerinde pozitif görünüm daha sınırlı gerçekleşirken, istihdam da çoğu sektörde arttı.

ÜRETİMDE DÜŞÜŞ SON 14 AYIN EN ILIMLI DÜZEYİNDE: Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlama aralık ayına kıyasla hız keserken bazı firmalar talepte iyileşme belirtileri olduğuna dikkat çekti. Üretimde düşüş son 14 ayın en ılımlı düzeyinde kaydedildi. Yeni siparişlerdeki azalma ise Ekim 2021’de başlayan yavaşlama döneminin en düşük oranında ölçüldü. Ocakta yeni ihracat siparişlerindeki düşüş ivme kaybetmesine rağmen belirgin bir şekilde sürdü ve toplam yeni siparişlerdekine göre daha hızlı seyretti.

YENİ İSTİHDAM YARATMA HIZI ARALIK AYINA GÖRE DEĞİŞMEDİ: İstihdam ocakta üst üste üçüncü ay yükseldi ve yeni istihdam yaratma hızı aralık ayına göre hemen hemen değişmedi. İstihdamdaki artış ve yeni siparişlerdeki yavaşlama, firmaların birikmiş işlerini azaltmaya devam etmelerini sağladı. Ancak üretim ve yeni siparişlerdeki duruma paralel olarak birikmiş işlerde de düşüş hız kesti.

GİRDİ FİYATLARI SON ALTI AYIN EN YÜKSEK HIZINDA ARTTI: Girdi maliyetlerinde enflasyonunun keskin bir şekilde hızlanması, büyük ölçüde asgari ücretteki artıştan kaynaklandı. Girdi fiyatları son altı ayın en yüksek hızında artarken, ham madde maliyetlerindeki yükseliş ile liradaki zayıflık da genel maliyet yüklerinin artmasına katkı sağladı. Maliyet enflasyonu, giyim ve deri ürünleri haricindeki tüm sektörlerde ivme kazandı. Girdi fiyatlarında en keskin artış makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. Bunun sonucu olarak firmalar kendi satış fiyatlarını Haziran 2022’den bu yana en yüksek oranda yükseltti. Ocak ayında nihai ürün fiyatlarında en hızlı artış ana metal sanayi sektöründe yaşandı. Firmaların hızlanan maliyet artışlarını satış fiyatlarına yansıtmasına bağlı olarak, biri hariç tüm sektörlerde nihai ürün fiyatları enflasyonu yükseldi. Satış fiyatlarında artışın yavaşladığı tek sektör, zayıf talebin fiyatlama gücünü kısıtladığı tekstil oldu.

HEM GİRDİ HEM DE NİHAİ ÜRÜN STOKLARI AZALDI: Tedarikçilerin teslimat süreleri, üç aylık iyileşmenin ardından ocakta ılımlı bir artış gösterdi. Öte yandan, girdilere yönelik talebin yavaşlaması tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı sınırladı.  Firmalar yeni siparişlerindeki ivme kaybına bağlı olarak hem girdi hem de nihai ürün stoklarını azalttı.

TAKİP EDİLEN 10 SEKTÖRÜN ÇOĞUNDA ÜRETİM VE YENİ SİPARİŞLER ARTTI: Ocak ayında anket kapsamında takip edilen 10 sektörden sekizi üretimini artırdı. Üretimin yavaşladığı iki sektör gıda ürünleri ve tekstil oldu. Üretimdeki en güçlü artış ise son 31 ayın en yüksek büyüme temposuna ulaşan elektrikli ve elektronik ürünlerde gözlendi. Elektrikli ve elektronik ürünler yeni siparişlerde de en hızlı genişleme yaşayan sektör oldu. Toplam yedi sektörde yeni siparişler artış kaydetti. Uluslararası talepte devam eden durağanlığa bağlı olarak yeni ihracat siparişlerinde pozitif görünüm daha sınırlı gerçekleşti.

BİRÇOK SEKTÖR SATIN ALMA HACMİNİ ARTIRDI: Enflasyonist baskıların güçlenmesine rağmen, birçok sektör talep ortamındaki iyileşmenin etkisiyle satın alma hacmini artırdı. Ayrıca takip edilen sektörlerin yarısında girdi stokları artış kaydetti. Satın alınan ürünlerin teslimat sürelerindeki artış genel olarak devam etti.” 

 

 

İstanbul Ticaret Odası (İTO), Türkiye enflasyonu için öncü gösterge olarak nitelendirilen, İstanbul’daki perakende ve toptan fiyat artışına ilişkin verileri açıkladı. Buna göre, yılın ilk ayında tüketici fiyatları yüzde 5,94, toptan eşya fiyatları da yüzde 5,52 oranında arttı.

İTO, ocak ayına ilişkin İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi ile Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’ni açıkladı. Buna göre, tüketici fiyatlarındaki artışı ifade eden İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, ocak ayında yüzde 5,94 arttı. Ocak ayındaki Toptan Eşya Fiyatları İndeksi de yüzde 5,52 oranında arttı.

İTO verilerine göre, bir önceki yılın aynı ayına göre Üreticiler Geçinme İndeksindeki yüzde 79,68 arttı. Toptan Eşya Fiyatları İndeksindeki artış da yüzde 80,45 olarak gerçekleşti.

PERAKENDE FİYATLARINDAKİ EN YÜKSEK ARTIŞ ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME HARCAMALARINDA OLDU

Ocak 2023’te perakende fiyatlarda bir önceki aya göre; ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 23,94, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 15,92, diğer harcamalar grubunda yüzde 14,66, gıda harcamalarında yüzde 6,07, kültür eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 4,17, ev eşyası harcamalarında yüzde 3,62 ve konut harcamalarında yüzde 2,30 artış oldu. Giyim harcamalarında ise yüzde 0,83 azalış izlendi.

TOPTAN FİYATLARDA EN YÜKSEK ARTIŞ İŞLENMEMİŞ MADDELER GRUBUNDA OLDU

Ocak 2023’ de toptan fiyatlarda bir önceki aya göre; işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 19,48, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 11,91, madenler grubunda yüzde 7,40, kimyevi maddeler grubunda yüzde 2,70, yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 1,81, gıda maddeleri grubunda yüzde 0,96, mensucat grubunda yüzde 0,40 artış oldu.

Perakende ticarette haksız rekabeti önlemeye yönelik idari para cezalarını düzenleyen ve çeşitli yasalarda değişiklikler yapan ‘torba kanun’, bugünkü Resmi Gazete’de yayınlandı. Kanunun bazı hükümleri 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.

‘​​​​​​​Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un perakende ticaret ve AVM’lerdeki ortak alanların kullanımı ile ilgili idari cezaların yürürlük tarihi 1 Ocak 2024 olacak.

SERBEST BÖLGELERDE DOĞAL GAZ DAĞITIMI 

Torba Kanun’da yapılan değişikliklere göre; serbest bölgelerde kullanıcıların ihtiyacı olan doğal gaz altyapısını kurmak ve işletmek, kamu ve özel kuruluşlardan doğal gazı satın alarak bölge içinde dağıtım ve satışını yapmak, işleticinin yetki ve sorumluluğunda olacak. İşleticinin izni olmaksızın doğal gaz ihtiyacı başka bir yerden karşılanamayacak ve bu amaçla tek başına tesis kurulamayacak.

İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğal gaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğal gaz dağıtım şirketleri, serbest bölgeler içinde şebeke yatırımı yaparak veya yapılmış şebekeyi mülkiyetiyle devralarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenen koşullar kapsamında serbest bölge içinde doğal gaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek.

ÜYELİKLER ASKIYA ALINABİLECEK

Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınan ‘mükellefiyet kapalı’ bilgisine istinaden ilgili üyeyi yönetim kurulu kararıyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek.

TOBB Genel Kurulu, toplam tutarı brüt asgari ücretin yüzde 50’sini geçmeyen ve zaman aşımı süresinin dolmasına bir yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin kararı verebilecek üst sınırı belirleyebilecek.

TOBB’UN ÜNİVERSİTESİNE VE VAKFINA OLAN KATKISI İÇİN SÜRE UZATILDI

TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nin ihtiyaçları için kullanılması amacıyla aktarılması için 15 yıl olarak belirlenen süre 25 yıla çıkarıldı.

LİSANSLI DEPO İŞLETMELERİNİN LİSANS SÜRELERİ 3 YILA ÇIKARILDI

Kanunla Ticaret Bakanlığı’nca lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisansların süresi 3 yıla çıkarıldı.

Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurulları, genel kurul üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzasıyla düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak başvuru üzerine alınacak kararla yönetim kurulu tarafından olağanüstü toplantıya çağırılacak.

TOPTANCI HALLERİNDE 12 YILLIK KİRACILIK HAKKI 18 YILA ÇIKARILDI

Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’den önce toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarıldı.

HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 1 OCAK 2024’TE YÜRÜRÜLÜĞE GİRECEK

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek. ‘Haksız ticari uygulama’, kanunda, “Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri, haksız ticari uygulamadır” olarak anlatıldı.

Kanuna göre; perakende ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak. Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına neden olan faaliyetleri, ‘haksız ticari uygulama’ olarak değerlendirilecek. Haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şöyle belirlendi:

“Kalite standartlarının sağlanması amacıyla sözleşmede yer verilen koşullar hariç olmak üzere, herhangi bir gerçek veya tüzel kişiden mal veya hizmet teminine zorlamak. Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak. Tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ticari ilişkinin koşullarını, yazılı veya elektronik ortamda yapılan sözleşmeyle belirlememek. Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren veya açık ve anlaşılır olmayan hükümlere sözleşmede yer vermek. Ürün talebini doğrudan etkileyen herhangi bir hizmet vermediği halde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve başka adlar altında bedel almak veya verdiği hizmetin türünü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranını sözleşmede belirtmediği halde prim ve bedel almak. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik siparişleri, ürünün teslim tarihinden önceki 30 gün içinde iptal etmek. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerinin tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra bozulma ya da zayi olma gibi maliyetleri yansıtmak. Bozulan gıdalarda kusuru ispat yükü, siparişi iptal eden veya maliyeti karşı tarafa yansıtana ait olacak.”

BOZULABİLEN ÜRÜNLERLE İLGİLİ ÖDEMELERİN SÜRESİ 45 GÜNÜ GEÇEMEYECEK

Kanuna göre; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan ödemelerin, sözleşmede öngörülen süre içinde yapılması esas olacak. Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi de 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.

Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin süresi; alacaklının küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, diğer durumlarda 45 günü geçemeyecek.

30 günde bozulabilecek diğer tarım ürünlerine ilişkin ödemelerin süresi, alacaklının küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 günle sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen süreler, teslim veya mülkiyetin devri tarihlerinden hangisi önce ise o tarih esas alınarak hesaplanacak. Ödemenin süresi içinde yapıldığına ilişkin ispat yükü borçluya ait olacak.

ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDEKİ ORTAK KULLANIM ALANLARI

Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarına ilişkin elektrik, su, doğal gaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, onarım, güvenlik ve temizlik giderleri gibi alışveriş merkezinin aynına ilişkin olmayan giderler ile burada fiilen çalışan bordrolu yönetim personelinin göreviyle ilgili giderler, ortak gider olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden, yalnızca bu giderler için katılım payı tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık gibi ortak gider niteliğine haiz olmayan giderler ile belgelendirilmeyen giderler için herhangi bir bedel tahsil edilemeyecek.

Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve diğer ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak gider katılım payı avanslarından elde edilen her türlü gelir, ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak giderlerin karşılanmasında kullanılacak.

Alışveriş merkezi maliki veya yönetimi, her yıl, bir önceki yıla ilişkin ortak gelir ve gider raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve giderlerin tür ve tutarları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak gider katılım payları ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen diğer bilgilere yer verilecek. 

Belirtilen ortak gelir ve gider raporunu usulüne uygun hazırlamayanlara veya perakende işletmelere göndermeyenlere, alışveriş merkezindeki her bir perakende işletme için 20 bin Türk lirası idari para cezası verilecek. İdari para cezalarının verilmesini gerektirir aykırılığın bir takvim yılı içinde tekrarı hâlinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak. Bu hüküm nispi idari para cezaları hakkında uygulanmayacak.

İDARİ PARA CEZALARININ ÜST SINIRI 250 MİLYON LİRA OLACAK

İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı, işletmenin küçük ölçekli olması durumunda 5 milyon Türk lirasından, orta ölçekli olması durumunda 50 milyon Türk lirasından, büyük ölçekli olması durumunda 250 milyon Türk lirasından fazla olamayacak. Bu tutar, her yıl, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesi uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.

ÖNCE KURULAN SÖZLEŞME HÜKÜMLERİ, SÖZLEŞME SÜRESİNCE GEÇERLİ OLACAK

Kanunun yürürlüğe girmesinden önce reklam, pazarlama ve danışmanlık gibi giderler için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden katılım payı talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu maddenin yayımı tarihinden önce kurulan sözleşme hükümleri, sözleşme süresince geçerli olacak. Sözleşme süresinin sona ermesinden önce veya sonra sözleşmenin yenilenmesi ya da süresinin uzatılmış sayılması hallerinde ise söz konusu giderler için katılım payı tahsil edilemeyecek.

Sözleşmelerde yönetim giderinin alt kalemleri ayrıca belirtilmedikçe, perakende işletmelerden yönetim gideri olarak yalnızca alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu yönetim personelinin göreviyle ilgili giderler için katılım payı tahsiline gidilebilecek. Perakende işletmelerce ödenmesi gereken katılım payları, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranına göre hesaplanacak.