Kategori: Ekonomi

Sosyal medya hesabından açıklama yapan Bakan Nebati şu ifadeleri kullandı:

“Sayın Prof. Bilge Yılmaz, dün katıldığınız bir yayında Türkiye’nin IMF’den 6.5 milyar dolar borç aldığını iddia etmişsiniz. Ya konuyu bilmiyorsunuz ya da bilip çarpıtıyorsunuz. İki durum da sizin adınıza üzücü.

Ben size durumu anlatayım; Uluslararası Para Fonu (IMF) üye ülkeleri desteklemek amacıyla SDR (Special Drawing Rights – Özel Çekme Hakkı) tahsisatı, başka bir ifadeyle koşulsuz rezerv desteği sağlamaktadır. SDR tahsisatları üye 190 ülkeye kota payları oranında yapılmaktadır.

Geçtiğimiz yıl; ABD’ye 112,9 milyar ABD doları, Almanya’ya 36 milyar ABD doları, Güney Afrika’ya 4,15 milyar ABD doları tutarında rezerv imkânı sağlanmıştır. Türkiye’ye ise, IMF’deki kota payına karşılık gelmek üzere 6,3 milyar ABD doları tahsis edilmiştir.

IMF ile bu konuda bir anlaşma imzalanmamış ya da program ilişkisine girilmemiştir. Bu imkân, tüm üye ülkelerin kullanımına açılmış bir kaynaktır. Türkiye’nin IMF’den borç aldığına ilişkin açıklamalar gerçek dışıdır.

Bu hususlarla ilgili geçmişte de yapılan tezviratlara ilişkin 26 Ağustos 2021’de yapılan Bakanlığımızın basın duyurusu linkini sizin için tekrar bırakıyorum.” (İLKHA)

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) borç aldığına ilişkin açıklamaların gerçek dışı olduğunu belirterek, “IMF ile bu konuda bir anlaşma imzalanmamış ya da program ilişkisine girilmemiştir. Bu imkân, tüm üye ülkelerin kullanımına açılmış bir kaynaktır” dedi.

Bakanı Nebati, Türkiye’nin IMF’den 6,5 milyar dolar borç aldığı yolundaki iddialara sosyal medya hesabı üzerinden yanıt verdi. Nebati’nin, Twitter’dan yaptığı açıklama şöyle:

“Sayın Prof. Bilge Yılmaz, dün katıldığınız bir yayında Türkiye’nin IMF’den 6,5 milyar dolar borç aldığını iddia etmişsiniz. Ya konuyu bilmiyorsunuz ya da bilip çarpıtıyorsunuz. İki durum da sizin adınıza üzücü. Ben size durumu anlatayım; Uluslararası Para Fonu (IMF) üye ülkeleri desteklemek amacıyla SDR (Special Drawing Rights – Özel Çekme Hakkı) tahsisatı, başka bir ifadeyle koşulsuz rezerv desteği sağlamaktadır. SDR tahsisatları üye 190 ülkeye kota payları oranında yapılmaktadır.

Geçtiğimiz yıl; ABD’ye 112,9 milyar ABD doları, Almanya’ya 36 milyar ABD doları, Güney Afrika’ya 4,15 milyar ABD doları tutarında rezerv imkânı sağlanmıştır. Türkiye’ye ise IMF’deki kota payına karşılık gelmek üzere 6,3 milyar ABD doları tahsis edilmiştir. IMF ile bu konuda bir anlaşma imzalanmamış ya da program ilişkisine girilmemiştir. Bu imkân, tüm üye ülkelerin kullanımına açılmış bir kaynaktır. Türkiye’nin IMF’den borç aldığına ilişkin açıklamalar gerçek dışıdır. Bu hususlarla ilgili geçmişte de yapılan tezviratlara ilişkin 26 Ağustos 2021’de yapılan Bakanlığımızın basın duyurusu linkini sizin için tekrar bırakıyorum. https://www.hmb.gov.tr/duyuru/basin-duyurusu.”

Rekabet Kurulu, Nuh’un Ankara Makarnası Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile İs-Ra Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. hakkında rekabeti önleyici faaliyetlerde bulundukları iddiasıyla soruşturma başlattı.

Rekabet Kurulu, kararını internet sitesinde bugün yaptığı duyuru ile paylaştı. Kararda şöyle denildi:

“ÖN ARAŞTIRMA REKABET KURULU’NCA KARARA BAĞLANDI: Nuh’un Ankara Makarnası Sanayi Ticaret A.Ş.’nin ve distribütörlerinin alıcıların yeniden satış fiyatını belirlemeye yönelik eylemleriyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası üzerine yürütülen ön araştırma Rekabet Kurulu’nca karara bağlandı.

REKABET KURULU, BULGULARI CİDDİ VE YETERLİ BULDU: Ön araştırmada elde edilen bilgi, belge ve yapılan tespitleri 07.07.2022 tarihli toplantısında müzakere eden Rekabet Kurulu, bulguları ciddi ve yeterli bularak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik olarak Nuh’un Ankara Makarnası Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve İs-Ra Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.”

4054 sayılı Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun’un 4. maddesi şöyle:

“Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.

Bu haller, özellikle şunlardır:

a) Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kâr gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi;

b) Mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi ile her türlü piyasa kaynaklarının veya unsurlarının paylaşılması ya da kontrolü;

c) Mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü veya bunların piyasa dışında belirlenmesi;

d) Rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması yahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi;

e) Münhasır bayilik hariç olmak üzere eşit hak, yükümlülük ve edimler için eşit durumdaki kişilere farklı şartların uygulanması;

f) Anlaşmanın niteliği veya ticari teamüllere aykırı olarak, bir mal veya hizmet ile birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınması veya aracı teşebbüs durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın ya da hizmetin diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına bağlanması ya da arz edilen bir mal veya hizmetin tekrar arzına ilişkin şartların ileri sürülmesi;

Bir anlaşmanın varlığının ispatlanamadığı durumlarda piyasadaki fiyat değişmelerinin veya arz ve talep dengesinin ya da teşebbüslerin faaliyet bölgelerinin, rekabetin engellendiği, bozulduğu veya kısıtlandığı piyasalardakine benzerlik göstermesi, teşebbüslerin uyumlu eylem içinde olduklarına karine teşkil eder.

Ekonomik ve rasyonel gerçeklere dayanmak koşuluyla taraflardan her biri uyumlu eylemde bulunmadığını ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.”

Elektrik maliyetlerindeki artış, fiyat güncellemelerini de beraberinde getirdi. Karşılaştırma sitesi “encazip.com” Ağustos 2020’den Ağustos 2022’ye enerji maliyetlerini ve elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz fiyatındaki artışı araştırdı. Araştırmaya göre, elektrik maliyeti bir yılda yaklaşık yüzde 500 arttı.

Karşılaştırma sitesi encazip.com’un 2021-2022 ağustos ayları arasındaki elektrik fiyatlarında artışı inceledi. Buna göre, elektrik maliyeti bir yılda yaklaşık yüzde 500 arttı. Maliyet artışları tüketici fiyatlarına da yansıdı. 2022’de mesken elektrik fiyatlarına yüzde 236, sanayi elektrik fiyatlarına yüzde 304, ticarethane elektriğine yüzde 245 zam yapıldı. 

MESKEN ELEKTRİĞİ BİR YILDA YÜZDE 236 ZAMLANDI

Önceki yıl ağustos ayında 29 kuruş olan Piyasa Takas Fiyatı, yüzde 87 zamlanarak 2021’in ağustos ayında 55 kuruş oldu, 2022’de ise yüzde 498 zamlanarak 3,3 TL’ye ulaştı. 2020 yılında 49 kuruş olan Sanayi Ulusal Tarifesi yüzde 30 zamla 2021’de 64 kuruş olurken 2022’de yüzde 304 zamla 2,62 kuruş olarak kayıtlara geçti. 2020’de 54 kuruş olan Ticarethane Ulusal Tarife fiyatı 2021’de yüzde 30 zamla 70 kuruşa yükseldi. 2022’de ise yüzde 245 zamla 2,43 TL’ye ulaştı. 2020’de 36 kuruş olan Mesken elektrik fiyatı yüzde 31 zamla 2021’de 47 kuruş oldu. 2022’de yüzde 236 zamla birlikte 1,59 TL oldu.

ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILAN DOĞAL GAZ FİYATI 13 TL’YE ULAŞTI

Maliyetlerdeki artış devam ederken elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz fiyatı 2020’nin ağustos ayında 1,4 TL iken 2021’de yüzde 47 zamla 2 TL’ye, 2022’de yüzde 567 zamla 13,75 TL’ye yükseldi. Doğalgazın elektrik üretimindeki payı 2020’de 23,6 iken yüzde 44’lük bir artışla 2021’de 33,95 TL oldu. 2022’de ise 29’a yükseldi ve yıl bitene kadar artmaya devam edeceği ön görülüyor.

Encazip.com’un kurucusu ve enerji ekonomisti Çağada Kırım, elektrik maliyetlerinin artmasıyla elektrikte fiyat artışının devam edebileceğini belirterek şunları kaydetti:

“encazip.com’un yaptığı maliyet analizi sonucunda maliyetler yüzde 500 artmasına rağmen son kullanıcıya yansıyan elektrik fiyatları bu maliyetin yarısında kaldı. Yani vatandaş maliyet artışından sadece yüzde 50 oranında etkilendi. Bu durumun yanı sıra elektrik üretiminde hatırı sayılır bir payı olan doğal gaz maliyetlerindeki artışın bile piyasa fiyatlarına tam anlamıyla yansımadığını görüyoruz. Bu bilgiler ışığında ilerleyen günlerde son kullanıcı elektrik fiyatlarının artması sürpriz olmaz.”

Zehirsiz Sofralar Platformu, tarım zehirleri sebebiyle 2022 yılının ilk yarısında Avrupa Birliği’nden (AB) Türkiye kaynaklı 259 bildirim yapıldığını açıkladı. Platform, eldeki verilerin gerekli önlemlerin alınmadığını, denetimlerin yeterli ve uygun bir şekilde yapılmadığını ortaya koyduğunu belirtti.

Zehirsiz Sofralar Platformu, tarım zehirlerinde rekor artış olduğu bilgisini paylaştı. Platform, artan zehir rakamlarına dair, “Pestisit, yani tarım zehri kalıntısı sebebiyle 2021 yılında AB ülkelerinden yapılan Türkiye kaynaklı 372 bildirim ile önceki üç yılın ortalamasının yaklaşık üç katına çıkarak rekor kırıldı. 2022 yılının henüz ilk yarısında ise bu bildirimlerin sayısı 259’a ulaştı. Kalıntı bildirimlerindeki artış eğilimi, geçen yıl kırılan rekorun da aşılabileceğini gösteriyor. Üstelik bildirimlere göre yasaklı madde tespiti de hâlâ devam ediyor. Bütün bu veriler, gerekli önlemlerin alınmadığını, denetimlerin yeterli ve uygun bir şekilde yapılmadığını ortaya koyuyor” bilgilendirmesinde bulundu.

Zehirsiz Sofralar Platformu’ndan yapılan açıklamada daha sonra şu değerlendirmeler yapıldı:

“DENETİM SONUÇLARININ ŞEFFAFLIKLA PAYLAŞILMAMASI ENDİŞE YARATIYOR: Tarım ve Orman Bakanlığı, pestisit kalıntıları konusunda iç pazarda denetimler yapıyor. Ancak denetim sonuçlarının taklit ve tağşiş yapıldığı kesinleşen gıdalarda olduğu gibi şeffaflıkla paylaşılmaması ve ihraç edilen ürünlerde pestisit kaynaklı bildirimlerin artması, iç pazara sunulan ürünlerde daha fazla pestisit bulunabileceğine dair tüketicilerde endişe yaratıyor.

TESPİT EDİLEN PESTİSİTLER ENDİŞE VERİCİ: AB Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (Rapid Alert System for Food and Feed-RASFF), Türkiye’den ihraç edilen limon, greyfurt, biber, mandalina, portakal, nar, asma yaprağı, ayva, domates, karpuz, maydanoz, üzüm, armut, kabak, patlıcan, yeşil fasulye ve keçi boynuzu zamkında limit üstü pestisit kalıntısı tespit etti.

KALINTILAR KISIRLIĞA, ÜREME SAĞLIĞI BOZUKLUKLARINA VE KANSERE NEDEN OLUYOR: AB’nin tespit ettiği bazı pestisit aktif maddelerin, ABD Çevre Koruma Ajansı (Environmental Protection Agency-EPA) ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (The International Agency for Research on Cancer-IARC) tarafından muhtemel kanserojen ve AB ve Japon Kimyasalların Sınıflandırılması ve Etiketlenmesi İçin Küresel Uyumluluk Sistemi (GHS) tarafından kısırlığa, üreme sağlığı bozukluklarına ve kansere neden olduğu belirtiliyor. Ayrıca, GHS tarafından solunduğunda ölümcül etkilere yol açan, toprak ve su için yüksek derecede toksik olduğu kanıtlanan ve EPA tarafından arılar için oldukça zararlı olduğu belirtilen maddeler de bu pestisitler arasında yer alıyor. 

DIŞ PAZARDA İTİBAR KAYBI, İÇ PAZARDA ENDİŞE HAKİM: Avrupa Komisyonu, 2019 yılında, Türkiye’den gelen limon, yeşil biber, nar ve asma yaprağında tespit edilen tarım zehirleri sebebiyle bu ürünlerin daha sık analiz edilmesine karar verdi. Tarımsal üretim potansiyeli yüksek olan Türkiye, ihraç ürünlerinde pestisit kullanıldığının uluslararası ölçekte ortaya konması ile ticari itibarını kaybediyor.

2022’NİN İLK YARISINDA 249 ÜRÜNDE LİMİT ÜSTÜ PESTİSİT KALINTISI TESPİT EDİLDİ: AB RASFF portalında yayınlanan 2020 yılına ilişkin raporun tehlike ve ürün kategorisine göre yapılan değerlendirmesinde, 2020 yılında en çok bildirim yapılan 10 konu başlığının üçünde Türkiye’nin adı geçiyor. Bu bildirimlerin sebebinin 190 parti meyve ve sebzede pestisit, 58 parti meyve ve sebzede aflatoksin ve 38 parti tohum, kabuklu yemiş ve türevi ürünlerde aflatoksin tespiti olduğu görülüyor. 2022’nin ilk yarısına bakıldığında, limit üstü pestisit kalıntısı tespit edilen meyve ve sebze sayısı 249 ile 2020 yılını çoktan aşmış durumda.

BİLGİLER HALKIN ERİŞİMİNE AÇIK DEĞİL: Bakanlık yetkilileri tarafından Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi’ne (GGBS), ülke genelindeki tüm gıda ve yem işletmeleri, bu işletmelere yönelik denetimler, alınan numuneler, numunelerin analiz sonuçları, işletmelere uygulanan idari cezalar, yaptırımlar, ithalat ve ihracat kayıtları gibi bilgiler giriliyor. Ancak bu bilgiler halkın erişimine açık değil. Avrupa’da olduğu gibi ülkemizde de GGBS verilerinin halkın erişimine açılmasını talep eden Zehirsiz Sofralar Platformu, son dönemde rekor seviyeye ulaşan kalıntılı ürünlere ilişkin halkın endişelerinin giderilmesi gerektiğini vurguluyor.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yasalaşan Varlık Barışı düzenlemesinin işleyişine ilişkin esaslar belli oldu. Son başvuru tarihi 31 Mart 2023 olarak belirlenen düzenlemeden yararlanmak isteyenler, bildirdikleri tutarı aynı ay içinde yüzde 50 oranında artırıp, eksiltebilecek. Beyandan itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi gereken varlıklar, banka hesabında en az bir yıl kalması koşuluyla vergiden muaf olacak. Varlık Barışı’na konu varlıklar için vergi dairelerine herhangi bir beyanda bulunulması gerekmeyecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğ ile Varlık Barışı düzenlemesinin ayrıntıları açıklandı. Buna göre, gerçek ve tüzel kişiler, Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen ilgili hükümlere paralel olarak yurt dışı ve yurt içi Varlık Barışı uygulamasından 31 Mart 2023’e kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildirim veya beyanda bulunmak suretiyle yararlanabilecek. Bu varlıklara ilişkin olarak vergi dairelerine herhangi bir beyanda bulunulmayacak. Bildirimler, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından da yapılabilecek.

HESAPLARDA EN AZ 1 YIL TUTULAN VARLIKLARDAN VERGİ ALINMAYACAK

Bankalar, kendilerine bildirilen varlıkların değeri üzerinden 30 Eylül 2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için yüzde 1, 1 Ekim 2022 tarihi ila 31 Aralık 2022 tarihi arasında yapılan bildirimler için yüzde 2, 31 Mart 2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için yüzde 3 oranında vergiyi peşin olarak tahsil edecek. Bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bağlı bulundukları vergi dairesine ödenecek.

Beyan edilen varlıkların Türkiye’deki banka ve aracı kurumlardaki hesaplarda en az 1 yıl süreyle tutulması halinde vergi oranı sıfır olarak uygulanacak ve bu kapsamda ödenen peşin vergiler ilgilinin başvurusu üzerine iade edilecek.

DÜZELTME BİLDİRİMİ AYNI AY İÇİNDE YAPILABİLECEK

Varlık Barışı’ndan yararlanmak isteyen kişiler, başvurdukları tutarı aynı ay içinde bildirmek koşuluyla yüzde 50 artırabilecek ya da indirebilecek. Tebliğde bu örnekle anlatıldı. Örneğe göre, ağustos ayında 5 milyon TL karşılığı döviz bildiriminde bulunan gerçek bir kişinin, aynı ay içerisinde bildirdiği tutarı 2,5 milyon TL’ye düşürmek ya da 7,5 milyon TL’ye çıkarmak istemesi halinde ilk bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekecek.

VARLIKLARIN 3 AY İÇİNDE TÜRKİYE’YE GETİRİLMESİ GEREKİYOR 

Varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da transfer edilmesi, tarh edilen verginin süresinde ödenmesi, varlıkların defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi ve bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması, bu fon hesabının ve varlıkların 2 yıldan önce işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması halinde beyana konu tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.

TÜRKİYE’DE BULUNAN VARLIKLARDAN YÜZDE 3 ORANINDA VERGİ TAHSİL EDİLECEK

Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan, ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31 Mart 2023 tarihine kadar vergi dairelerine veya elektronik ortamda beyan edilerek uygulama kapsamına alınabilecek. Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da uygulamadan yararlanabilecek. Bu kişilerin taşınmazlar dışındaki varlıklarını beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlarda açılan hesaplara yatırmaları ve bu durumu belgelemeleri gerekiyor. Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değerleri üzerinden vergi dairelerince yüzde 3 oranında vergi tahsil edilecek.

Bildirim veya beyan konusu yapılarak kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilen varlıklar hakkında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacak. Ödenen vergiler, hiçbir suretle gider yazılamayacak ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecek.

Bildirim süresi sona erdikten sonra bildirimlere ilişkin yapılan düzeltme talepleri dikkate alınmayacak.

Spot piyasada güncel altın satış fiyatları;

Gram altın 1032 lira,

Çeyrek altın 1705 lira,

Yarım altın 3411 lira,

Cumhuriyet altını 6800 liradan işlem görüyor. (İLKHA)

Güncel akaryakıt pompa fiyatlarına göre; İstanbul’da motorin litre fiyatı 23,34 liradan satılıyor.

Benzinin litresi ise ortalama 20.03 TL’den alıcı buluyor. (İLKHA)

Spot piyasada dolar/TL alış fiyatı 17,95 lira, satış fiyatı 17,96 liradan işlem görüyor.

Euro/TL ise aynı dakikalarda 18,29 lira, satış fiyatı 18,32 lira seviyesinde yer alıyor. (İLKHA)